ONLEX – Kancelaria Radcy Prawnego – Anna Pałecka – Błaszczyk

Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych to instytucja, która powstała w celu wsparcia osób z niepełnosprawnościami w sferze zawodowej i społecznej. Jest to system dobrowolny, do którego wpłacają składki pracodawcy, a środki te są wykorzystywane na finansowanie działań związanych z rehabilitacją zawodową, społeczną i medyczną pracowników niepełnosprawnych. Dzięki temu pracownicy z niepełnosprawnościami mogą otrzymać wsparcie w postaci dostosowania stanowiska pracy, szkoleń, kursów i innych form aktywizacji zawodowej. Fundusz może również pokrywać koszty rehabilitacji medycznej oraz zakupu specjalistycznego sprzętu. Jego celem jest poprawa jakości życia osób z niepełnosprawnościami oraz ich pełne włączenie do życia zawodowego i społecznego.
W ten sposób pomaga zniwelować bariery, umożliwiając pełniejsze wykorzystanie potencjału pracowników z niepełnosprawnościami.
Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON) to fundusz tworzony przez zakłady pracy chronionej i niektóre byłe ZPChr, którego celem jest wspieranie aktywizacji zawodowej, społecznej i leczniczej pracowników z niepełnosprawnościami. Środki funduszu pozwalają na finansowanie m.in. kosztów leczenia, dostosowania miejsc pracy, likwidacji barier architektonicznych czy udzielania pomocy w trudnej sytuacji życiowej.
ZFRON tworzony jest z części zaliczek na podatek dochodowy, rekompensat z PFRON, a także innych źródeł, jak odsetki czy darowizny. Obowiązek tworzenia i prowadzenia ZFRON wiąże się z licznymi regulacjami prawnymi i koniecznością skrupulatnego rozliczania funduszu.
Wydatkowanie środków ZFRON w 2025 r. musi odbywać się zgodnie z przepisami:
Środki mogą być wydatkowane m.in. na leczenie, rehabilitację, zakup sprzętu ortopedycznego, adaptację stanowisk pracy czy eliminację barier architektonicznych. Każdy wydatek powinien być odpowiednio udokumentowany i spełniać ustawowe kryteria.
Zwrot środków ZFRON następuje w dwóch głównych przypadkach:
Zwrot dotyczy także środków nieterminowo przelanych na rachunek ZFRON (np. z zaliczek podatkowych). Całość rozliczeń należy wykazać w deklaracji DEK-2-a za grudzień danego roku.
Prawidłowość gospodarowania ZFRON-em jest kontrolowana przez urzędy skarbowe. W razie stwierdzenia uchybień, Prezes PFRON może wydać decyzję zobowiązującą do zwrotu środków. Sankcje obejmują zarówno zwrot nieprawidłowo wydatkowanych funduszy, jak i obowiązek wpłaty dodatkowych środków na PFRON.
Choć co do zasady ZFRON nie jest funduszem „do zwrotu”, zdarzają się sytuacje, w których możliwe jest odzyskanie środków – na przykład w wyniku nadpłat, błędnych przekazań lub przekształceń organizacyjnych. W takich przypadkach przedsiębiorstwo składa stosowny wniosek wraz z dokumentacją potwierdzającą zasadność żądania. Po przeprowadzeniu analizy organ podejmuje decyzję – pozytywną lub odmowną.
Prowadzenie ZFRON-u to nie tylko kwestia społecznej odpowiedzialności, ale również duża odpowiedzialność formalna. Nawet drobne uchybienia mogą skutkować obowiązkiem zwrotu środków lub nałożeniem dotkliwych sankcji. Niezwykle istotne jest bieżące monitorowanie przepisów, właściwe planowanie wydatków i skrupulatne dokumentowanie każdego działania.
Jeśli prowadzisz zakład pracy chronionej, zarządzasz ZFRON-em lub otrzymałeś decyzję o zwrocie środków – skontaktuj się ze mną. Pomogę Ci zrozumieć obowiązujące przepisy, przygotować rozliczenia i reprezentować Cię przed PFRON lub organem skarbowym.