Pracodawca po utracie statusu zakładu pracy chronionej

ZAKŁADY PRACY CHRONIONEJ

OTWARTY RYNEK PRACY

Obowiązki przy zatrudnianiu pracowników niepełnosprawnych

 Obowiązek zapewniania, aby   obiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład pracy:

a)  odpowiadały przepisom i zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy,

b)  uwzględniały potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń higienicznosanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniania wymagań dostępności do nich,

Konieczne uzyskanie stosownej decyzji PIP

Zaliczenie do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie wyklucza możliwości zatrudnienia tej osoby u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, w przypadkach:

1)      przystosowania przez pracodawcę stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej;

   2)   zatrudnienia w formie   pracy zdalnej (od 7-04-2023).                                                  

Kontrolę w zakresie spełniania warunku, o którym mowa w ust. 5 pkt 1, przeprowadza Państwowa Inspekcja Pracy.

Nie trzeba uzyskiwać decyzji PIP

Nie trzeba zgłaszać do PIP

Opieka medyczna

Obowiązek zapewnienia doraźnej i specjalistycznej opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych

BRAK

Osiąganie wskaźników zatrudnienia

Stan zatrudnienia – co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy

Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi:

a)  co najmniej 50%, a w tym co najmniej 20% ogółu zatrudnionych stanowią osoby zaliczone do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, albo

b)  co najmniej 30 % niewidomych lub psychicznie chorych, albo upośledzonych umysłowo zaliczonych do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

U pracodawców zatrudniających mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy –BRAK

U pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy BRAK

ALE 6% wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych pozwala na korzystanie ze zwolnienia z wpłat na PFRON oraz z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych

Informacje o ulgach we wpłatach na PFRON dla kontrahentów

Art. 22. 1.

Wpłaty na Fundusz, o których mowa w art. 21 ust. 1, ulegają obniżeniu z tytułu zakupu produkcji lub usługi, z wyłączeniem handlu, odpowiednio wytworzonej lub świadczonej przez zakłady aktywności zawodowej, przedsiębiorstwa społeczne zatrudniające co najmniej 10 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy lub innych pracodawców zatrudniających co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy – jeżeli wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do osób o:

1) znacznym stopniu niepełnosprawności lub

2) umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję, oraz niewidomych

– wynosi co najmniej 30%, zwanych dalej „sprzedającymi”.

NIE TRZEBA POSIADAĆ STATUSU ZPCH ABY WYSTAWIAĆ ULGI WE WPŁATACH NA PFRON

Zwolnienia podatkowe

Art. 31. 1. Prowadzący zakład pracy chronionej spełniający warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b, lub zakład aktywności zawodowej w stosunku do tego zakładu jest zwolniony z:

  1)   podatków, z zastrzeżeniem ust. 2, z tym że:

a)  z podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego – na zasadach określonych w przepisach odrębnych,

b)  z podatku od czynności cywilnoprawnych – jeżeli czynność przez niego dokonana pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzeniem zakładu;

  2)   opłat, z wyjątkiem opłaty skarbowej i opłat o charakterze sankcyjnym.

2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, nie dotyczy:

  1)   podatku od gier;

  2)   podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego;

  3)   cła;

  4)   podatków dochodowych;

  5)   podatku od środków transportowych.

3. Prowadzący zakład pracy chronionej spełniający warunek, o którym mowa w art. 28 ust. 1 pkt 1 lit. b, przekazuje środki uzyskane:

  1)   z tytułu zwolnień, o których mowa w ust. 1, na:

a)  Fundusz – w wysokości 10 %,

b)  zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych – w wysokości 90 %.

BRAK zwolnienia z podatków i obowiązku odprowadzania na PFRON i zfron

Zwolnienie z odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych

Art. 38 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że płatnicy będący zakładami pracy chronionej lub zakładami aktywności zawodowej kwoty pobranych zaliczek na podatek od przychodów z tytułów określonych w art. 12 oraz od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, wypłacanych przez tych płatników:

a)     za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, przekazują:

¾    w 40% na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

¾    w 60% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

b)     za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę, o której mowa w pkt 1, przekazują na zasadach określonych w ust. 1 – czyli do urzędu skarbowego.

Zgodnie z ogólną interpretacją podatkową Ministra Finansów – możliwość zaliczania do kup – zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (w części przekazanej na PFRON i ZFRON)

TYLKO BYŁY ZPCH

Art. 38 ust. 2a przytoczonej ustawy płatnicy, o których mowa w art. 31, którzy utracili status zakładu pracy chronionej, zatrudniający osoby niepełnosprawne, kwoty pobranych zaliczek na podatek od przychodów tych osób z tytułów określonych w art. 12 oraz od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez tych płatników tym osobom:

  1)   za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód osoby niepełnosprawnej uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, przekazują w wysokości:

a)  25% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych – w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 25 do 30%,

b)  50% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych – w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 30 do 35%,

c)  75% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych – w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości od 35 do 40%,

d)  100% na zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych – w przypadku płatników osiągających wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 40%

– w pozostałej części na zasadach określonych w ust. 1,

  2)   za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód osoby niepełnosprawnej uzyskany od początku roku u tego płatnika przekroczył kwotę, o której mowa w pkt 1, kwoty pobranych zaliczek na podatek płatnicy przekazują na zasadach określonych w ust. 1.

Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, o którym mowa w ust. 2a, ustala się na podstawie art. 21 ust. 1 i 5 oraz art. 28 ust. 3 ustawy o rehabilitacji zawodowej a przepisy ust. 2a i 2b stosuje się w okresie 5 lat, licząc od końca roku, w którym płatnik utracił status zakładu pracy chronionej, jeżeli spełnia warunki określone w przepisach ustawy o rehabilitacji zawodowej.

Rekompensata z PFRON

(alternatywna wobec PIT-4)

4% najniższego wynagrodzenia 2025

(minimalne za grudzień 2024 r. 4300 zł)

172 zł x iloczyn stanu zatrudnienia Ozn

Art.  33b. 1.  Na wniosek dysponenta zakładowego funduszu aktywności albo funduszu rehabilitacji Fundusz przekazuje, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku, na rachunek bankowy, o którym mowa w art. 29 ust. 3a¹ albo art. 33 ust. 3 pkt 2, miesięczne środki w wysokości równej iloczynowi stanu zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych dysponenta oraz 4% kwoty najniższego wynagrodzenia.

2. Uprawnienia, o których mowa w ust. 1, nie podlegają łączeniu z uprawnieniami, o których mowa w art. 38 ust. 2 i 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.). Warunkiem otrzymania miesięcznych środków określonych w ust. 1 jest złożenie Prezesowi Zarządu Funduszu oświadczenia dysponenta zakładowego funduszu aktywności albo funduszu rehabilitacji o wyborze tego uprawnienia za poszczególne miesiące przypadające do końca danego roku, zawartego we wniosku, o którym mowa w ust. 1, składanym pierwszy raz w danym roku.

3.  Przepis ust. 1 stosuje się do wniosków złożonych w okresie 5 lat, licząc od końca roku, w którym dysponent utracił status zakładu pracy chronionej, jeżeli spełnia warunki określone w art. 33 ust. 7b.

4. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, składa się w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy ten wniosek.

5.  Stan zatrudnienia, o którym mowa w ust. 1, ustala się w wartościach przeciętnych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, stosując wyłączenia ze stanów zatrudnienia określone w art. 21 ust. 5, a w przypadku dysponentów funduszu rehabilitacji – również art. 28 ust. 3.

6.  Status dysponenta funduszu rehabilitacji lub zakładowego funduszu aktywności ustala się według stanu istniejącego w ostatnim dniu każdego miesiąca, którego dotyczył wniosek, o którym mowa w ust. 1.

7.  Prezes Zarządu Funduszu może przeprowadzać kontrole dysponenta funduszu rehabilitacji lub zakładowego funduszu aktywności, który otrzymał środki, o których mowa w ust. 1, w zakresie prawidłowości realizacji przepisów ust. 1-6 lub wykonania obowiązku przewidzianego w ust. 8.

8.  Dysponent funduszu rehabilitacji lub zakładowego funduszu aktywności, który otrzymał środki określone w ust. 1, dokonuje wpłaty na Fundusz w wysokości kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy nienależną lub zawyżoną kwotą środków, o których mowa w ust. 1, a prawidłowo obliczoną kwotą tych środków, w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym te okoliczności zostały ujawnione w wyniku kontroli, o której mowa w ust. 7, lub czynności sprawdzających, o których mowa w art. 272 Ordynacji podatkowej. Jeżeli łączna wysokość wpłaty nie przekracza pięciokrotności kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym, potrąca się ją z wypłat środków, o których mowa w ust. 1, za kolejne 3 miesiące, a kwota wpłaty w części niepotrąconej z tych wypłat podlega niezwłocznej wpłacie na Fundusz.

ZFRON

Obowiązek wydatkowania co najmniej 10% środków zfron na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych pracowników (w tym leki, leczenie, turnusy rehabilitacyjne, zaopatrzenie w sprzęt ortopedyczny, wczasy, itd.),

15% środków na indywidualne programy rehabilitacji

BRAK

BYŁY ZPCH

ALE Art. 33.7b. 

W przypadku utraty statusu zakładu pracy chronionej i osiągania stanu zatrudnienia ogółem w wysokości co najmniej 15 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy oraz wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 25 %, pracodawca zachowuje fundusz rehabilitacji i niewykorzystane środki tego funduszu.

Art. 33a. Przepisy art. 33 stosuje się do pracodawców, o których mowa w art. 33 ust. 7b.

Obowiązek wydatkowania co najmniej 10% środków zfron na pomoc indywidualną dla niepełnosprawnych pracowników (w tym leki, leczenie, turnusy rehabilitacyjne, zaopatrzenie w sprzęt ortopedyczny, wczasy, itd.),

15% środków na indywidualne programy rehabilitacji

JAK ZPCH

Brak opodatkowania i oskładkowania pomocy z ZFRON

Brak opodatkowania i oskładkowania pomocy z ZFRON

POMOC PUBLICZNA

art. 26 – adaptacja stanowisk pracy osób niepełnosprawnych  

art. 26d – zwrot kosztów zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy lub kosztów szkolenia tych pracowników

art. 26e – wyposażenie stanowisk pracy osób niepełnosprawnych  

art. 35 ust. 1 pkt 5 – dofinansowanie robót budowlanych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, dotyczących obiektów służących rehabilitacji, w związku z potrzebami osób niepełnosprawnych, z wyjątkiem rozbiórki tych obiektów.

art. 41 – szkolenie osób niepełnosprawnych

Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych

Art. 26a-art. 26c SOD w wysokości

DO 31 marca 2014 r.

1) 180% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2) 100% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) 40% najniższego wynagrodzenia — w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Powyższe kwoty zwiększa się o 40% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych

DO 31 marca 2014 r.

1) pracodawcy zatrudniającemu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy mniej niż 25 pracowników oraz pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i osiągającemu wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości co najmniej 6 % przysługuje miesięczne dofinansowanie w wysokości:

a) 70 % kwot, o których mowa w art. 26a ust. 1 ustawy, o której mowa w art.1,

b) 90 % kwot, o których mowa w art. 26a ust. 1 i 1b ustawy, o której mowa w art. 1.

OD 1 kwietnia 2014 r.

1)  1800 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2)  1125 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3)  450 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Powyższe kwoty zwiększa się o 600 zł w przypadku osób niepełnosprawnych, w odniesieniu do których orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych.

OD 1 kwietnia 2020 r.

1)  1950 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2)  1200 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3)  450 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Powyższe kwoty, w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, którym orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych, zwiększa się o:

1) 1200 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2) 900 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) 600 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

OD 1 stycznia 2023 r.

1)  2400 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2)  1350 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3)  500 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Powyższe kwoty, w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, którym orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych, zwiększa się o:

1) 1200 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2) 900 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) 600 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

OD 1 lipca 2024 r.

1) 2760 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2) 1550 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) 575 zł – w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Powyższe kwoty, w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, którym orzeczono chorobę psychiczną, upośledzenie umysłowe, całościowe zaburzenia rozwojowe lub epilepsję oraz niewidomych, zwiększa się o:

1) 1380 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności;

2) 1035 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności;

3) 690 zł w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

  Art. 32

1)   dofinansowanie w wysokości do 50 % oprocentowania zaciągniętych kredytów bankowych pod warunkiem wykorzystania tych kredytów na cele związane z rehabilitacją zawodową i społeczną osób niepełnosprawnych;

  2)   zwrot kosztów:

a)  budowy lub rozbudowy obiektów i pomieszczeń zakładu,

b)  transportowych,

c)  administracyjnych,

– dla zpch-u u którego wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 50 %.

BRAK

KONTROLE

– Wojewoda i MRPiPS mogą przeprowadzać okresowe, nie rzadziej niż co dwa lata, i doraźne kontrole spełniania warunków i obowiązków, z uwzględnieniem art. 28 i 29.

– Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych inicjuje lub przeprowadza kontrole w zakresie realizacji zadań wynikających z ustawy

– Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadza, nie rzadziej niż co trzy lata, kontrolę w zakładach pracy chronionej i w zakładach aktywności zawodowej w zakresie przestrzegania przepisów ustawy, w szczególności art. 28 ust. 1 pkt 2.

BRAK

KONTROLE i INNE CZYNNOŚCI

Dyrektor izby administracji skarbowej – audyt ZFRON

PFRON w zakresie SOD (wysokość dofinansowania, sytuacja ekonomiczna), ulg we wpłatach na PFRON, ZFRON w zakresie wydatków z rekompensaty

PFRON prowadzi postępowania podatkowe – po kontrolach administracji skarbowej w zakresie wpłat na PFRON – w tym prawidłowości gospodarowania środkami zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych

Organy udzielające pomocy publicznej

DRUKI

DEK-2-a co miesiąc

DEK-R roczny

DEK-a-a za grudzień danego roku – były zpch ***

INF-1 co miesiąc

INF-2 roczny

INF-1 co miesiąc

INF-2 roczny

INF-W półroczny do wojewody

INF-Z do wojewody w razie zmian

BRAK

INF-U – ulgi dla nabywców

INF-1-U – dla PFRON

INF-U – ulgi dla nabywców

INF-1-U – dla PFRON

Wn-D – dofinansowanie

Wn-D – dofinansowanie

–

DEK-I przy nieosiąganiu wskaźnika zatrudnienia on w wysokości co najmniej 6%