ONLEX – Kancelaria Radcy Prawnego – Anna Pałecka – Błaszczyk
Audyty KAS
Onlex Kancelaria Radcy Prawnego
Audyty KAS
Czynności audytowe KAS są niezbędne dla sprawnego funkcjonowania systemu podatkowego i celno-skarbowego w Polsce oraz w celu zapewnienia, że podatnicy przestrzegają obowiązujących przepisów. Działania te pomagają również w zapobieganiu utracie dochodów budżetowych i finansowaniu różnych programów społecznych i inwestycji publicznych.
Audyty KAS- kto podlega?
Audytom przeprowadzanym przez Krajową Administrację Skarbową mogą podlegać różne podmioty, których działalność wiąże się z wydatkowaniem środków publicznych. Najczęściej są to jednostki administracji publicznej, organizacje pozarządowe – takie jak fundacje i stowarzyszenia otrzymujące dotacje lub granty, a także pracodawcy korzystający z dofinansowań do wynagrodzeń pracowników z niepełnosprawnościami w ramach systemu PFRON. W kręgu zainteresowania audytorów znajdują się również instytucje kultury, uczelnie wyższe oraz same jednostki odpowiedzialne za zarządzanie środkami publicznymi – w tym PFRON, ZUS czy organy samorządowe. Zakres kontroli może obejmować zarówno prawidłowość wydatkowania środków, jak i zgodność działania z obowiązującymi przepisami, standardami rachunkowości oraz zasadami efektywności i celowości.
Od 2025 roku obowiązek prowadzenia audytu wewnętrznego spoczywa na jednostkach sektora finansów publicznych, których roczny plan finansowy przekracza 67 milionów złotych. Regulacja ta obejmuje między innymi jednostki samorządu terytorialnego, instytucje budżetowe oraz inne podmioty publiczne korzystające ze środków pochodzących z dotacji.
Wnioski pokontrolne i ich konsekwencje dla organizacji
Wyniki audytu przeprowadzanego przez Krajową Administrację Skarbową (KAS) lub inne jednostki kontrolujące mogą mieć istotny wpływ na dalsze funkcjonowanie organizacji – zarówno od strony operacyjnej, finansowej, jak i wizerunkowej. Oto, co może wiązać się z zakończonym audytem:
Audyt środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych
Od 2019 r. przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przewidują, że ocena prawidłowości gospodarowania środkami zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych jest wykonywana przez właściwego miejscowo dyrektora izby administracji skarbowej na zasadach określonych w dziale V w rozdziale 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej.
Audyt kończy się sprawozdaniem z audytu, do którego można złożyć zastrzeżenia. Data podpisania sprawozdania z audytu będzie także stanowiła datę ujawnienia ewentualnych nieprawidłowości w kontekście powstania obowiązku wpłat na PFRON i za ten okres Fundusz będzie prowadził postępowanie podatkowe w sprawie niezgodnego z ustawą wykorzystania środków ZFRON.
Wdrożenie zaleceń pokontrolnych
Audyt bardzo często kończy się wydaniem zaleceń pokontrolnych, których realizacja jest obowiązkowa. Może to oznaczać konieczność wprowadzenia istotnych zmian w procedurach wewnętrznych, np. modyfikacji zasad księgowania wydatków, zaostrzenia zasad kontroli dokumentów źródłowych, czy też przeorganizowania obiegu informacji w instytucji. Wdrożenie zaleceń wymaga nie tylko zaangażowania zespołu, ale często również dodatkowych nakładów czasu i środków finansowych.
Zwrot środków publicznych
W przypadku, gdy audyt wykaże, że środki publiczne – np. z PFRON, ZFRON czy funduszy unijnych – zostały wydatkowane niezgodnie z przeznaczeniem, organizacja może zostać zobowiązana do ich zwrotu. Co więcej, taki zwrot może obejmować również odsetki liczone od momentu błędnego wydatku. To duże obciążenie finansowe, które nierzadko destabilizuje budżet jednostki i wymusza natychmiastowe działania naprawcze.
Podważanie wydatków ze środków zakładowego funduszu, na które zostały wydane zaświadczenia o pomocy de minimis
Stwierdzenie nieprawidłowości w zakresie gospodarowania środkami zakładowego funduszu często prowadzi do sytuacji, w której PFRON występuje do organów, które wcześniej wydały zaświadczenia o pomocy de minimis z wnioskiem o stwierdzenie ich nieważności – tzw. wyzerowanie, a potem na tej podstawie określa decyzją 30% wpłaty na PFRON liczonej od kwoty wydatku i wskazuje na obowiązek zwrotu środków na rachunek bankowy ZFRON lub do PFRON. Mimo tego, że takie działania nie mają żadnych podstaw prawnych, organy często zerują wydane zaświadczenia. Jeżeli taka sytuacja dotyczy Państwa firmy, to Kancelaria Onlex może reprezentować Państwa w takiej sprawie i wnieść odpowiedni środek zaskarżenia od takich wyzerowanych zaświadczeń.
Sankcje administracyjne lub finansowe
W przypadku rażących uchybień, np. celowego działania na szkodę środków publicznych, zatajenia informacji lub fałszowania dokumentacji, audyt może zakończyć się nałożeniem dotkliwych sankcji. Są to m.in. grzywny, zakazy korzystania ze środków publicznych w przyszłości, a nawet skierowanie sprawy do organów ścigania. Dla organizacji – szczególnie tych działających na granicy sektora publicznego i prywatnego – to bardzo poważne ryzyko prawne.
Ryzyko reputacyjne
Raporty pokontrolne są często dokumentami publicznymi. W związku z tym ujawnienie nieprawidłowości może skutkować utratą zaufania ze strony partnerów, kontrahentów, grantodawców czy opinii publicznej. Dla instytucji opierających się na wizerunku rzetelnego wykonawcy zadań publicznych, takie konsekwencje mogą być trudniejsze w długofalowej perspektywie niż same sankcje finansowe.
Wzmocnienie systemów kontroli wewnętrznej
Paradoksalnie, dobrze przeprowadzony audyt – nawet jeśli bolesny – może przynieść pozytywne efekty. Wdrożenie skuteczniejszych mechanizmów nadzoru, usprawnienie obiegu dokumentów, stworzenie klarownych procedur – wszystko to wpływa na zwiększenie efektywności działania instytucji. Organizacje, które traktują audyt jako impuls do wewnętrznych reform, często zyskują przewagę operacyjną i są lepiej przygotowane na przyszłe wyzwania.
Sprawdź również
- Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych
- Ulgi we wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
- Pracodawca po utracie statusu zakładu pracy chronionej
- Orzekanie o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
- Pomoc publiczna związana z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych
- Wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
- Zakład pracy chronionej
- Uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych
- Doradztwo w zakresie zatrudniania pracowników niepełnosprawnych
- Kontrole PFRON
- Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
- Szkolenia
- Indywidualne programy rehabilitacji
- Wnioski o dofinansowanie
- Rejestracja w PFRON
- Zwrot dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych