Nowelizacja ustawy o rehabilitacji – cicha rewolucja w postępowaniach administracyjnych w zakresie dofinansowania

Drogi Czytelniku,

Ostatni, a raczej najnowszy projekt nowelizacji jest już w Sejmie – numer druku 2215, 6 lutego 2018 r. został skierowany do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (planowane posiedzenie – 27 lutego 2018 r.)

http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2215

Chciałabym dzisiaj poruszyć temat, rewolucyjnych, moim zdaniem, zmian w zakresie postępowań administracyjnych dotyczących dofinansowania do wynagrodzeń.

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji

Po wejściu w życie najnowszej nowelizacji ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych nie będzie możliwości złożenia odwołania od decyzji Prezesa Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w sprawach:

• odmowy wypłaty dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych:

1. w przypadkach, o których mowa w art. 48a ust. 3 ustawy o rehabilitacji:

Pomoc ze środków Funduszu nie może zostać udzielona lub wypłacona pracodawcy wykonującemu działalność gospodarczą:

• znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących udzielania pomocy publicznej;
• na którym ciąży obowiązek zwrotu pomocy, wynikający z wcześniejszych decyzji Komisji Europejskiej, uznających pomoc za niezgodną z prawem oraz ze wspólnym rynkiem;
• jeżeli udzielenie pomocy w formie miesięcznego dofinansowania do wynagrodzenia skutkowałoby przekroczeniem kwoty 10 mln euro rocznej pomocy na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych u tego pracodawcy;

2. w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w art. 26a ust. 1a1 pkt 2 albo 3 ustawy o rehabilitacji.

Dofinansowanie nie przysługuje:

• jeżeli wynagrodzenie pracownika niepełnosprawnego nie zostało przekazane na jego rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej albo na adres zamieszkania tego pracownika, za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania kwot pieniężnych;
• jeżeli miesięczne koszty płacy zostały poniesione przez pracodawcę z uchybieniem terminów, wynikających z odrębnych przepisów, przekraczającym 14 dni;

3. w przypadku nieuregulowania przez pracodawcę zaległości wobec Funduszu do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który pracodawcy przysługuje miesięczne dofinansowanie, po wydaniu decyzji o wstrzymaniu dofinansowania.

• decyzji nakazujących zwrot wypłaconego dofinansowania w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości – w wyniku kontroli albo analizy dokumentów;

Środki Funduszu podlegają zwrotowi w kwocie wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, pobranej w nadmiernej wysokości lub ustalonej w wyniku kontroli w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości, określonej w drodze decyzji nakazującej zwrot wypłaconych środków wraz z odsetkami naliczonymi od tej kwoty, od dnia jej otrzymania, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych.

• decyzji o wstrzymaniu dofinansowania:

1. do czasu zwrotu wypłaconego dofinansowania; decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania,
2. jeżeli pracodawca posiada zaległości w zobowiązaniach wobec Funduszu przekraczające ogółem kwotę 100 złotych, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wstrzymaniu miesięcznego dofinansowania do czasu uregulowania zaległości przez pracodawcę. Decyzja podlega wykonaniu z dniem wydania;

• decyzji o wysokości dofinansowania (tzw. ustaleniu salda).

W przypadku, gdy ustalona przez Fundusz kwota dofinansowania jest inna niż kwota dofinansowania wykazana we wniosku pracodawcy, Prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję o wysokości dofinansowania, na wniosek pracodawcy złożony w terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji o ustaleniu wysokości przysługującego dofinansowania do wynagrodzenia.

• decyzji o rozłożeniu na raty spłaty należności z tytułu dofinansowania, odroczenia terminu ich płatności lub umorzenia odsetek

1. umorzenie w części lub w całości odsetek od nienależnie pobranych kwot dofinansowania, pod warunkiem spłaty kwoty głównej należności nie później niż w terminie określonym w art. 49e ust. 2 ustawy o rehabilitacji
2. rozłożenie na raty spłaty należności z tytułu zakwestionowanego dofinansowania lub odroczenie terminu ich płatności

Postępowania w wymienionych wyżej sprawach prowadzone są na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016, poz. 2046, z późn. zm.) i Kodeksu postępowania administracyjnego.

Odwołanie od decyzji Prezesa Zarządu PFRON

Od decyzji wydanych w I instancji przez Prezesa Zarządu PFRON przysługuje odwołanie do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, którego wniesienie – jak powszechnie wiadomo – wstrzymuje wykonanie decyzji. Innymi słowy pracodawca nie jest zmuszony natychmiastowo dokonać zwrotu przykładowo kilkuset tysięcy do kilku milionów złotych dofinansowania powiększonego o odsetki w wysokości jak dla zaległości podatkowych, liczonych od dnia otrzymania pomocy do dnia jej zwrotu.

Z naszej praktyki wynika, że w większości przypadków, z uwagi na różne uchybienia, zarówno formalne, jak i merytoryczne, dochodzi do uchylenia decyzji organu I instancji, i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia. Taka procedura zdarza się nawet kilkukrotnie w jednej sprawie. Dopóki sprawa nie zostanie wszechstronnie rozpatrzona, decyzja nie podlega wykonaniu. W wielu sytuacjach dochodzi do uwzględnienia argumentów pracodawcy, a w każdym przypadku zyskujemy czas potrzebny do przygotowania się do ewentualnych „niemiłych” konsekwencji.

Po zmianach, po doręczeniu decyzji organu I instancji, strona będzie miała wybór pomiędzy:

• złożeniem wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy do Prezesa Zarządu PFRON, co raczej nie zmieni rozstrzygnięcia ale będzie związane z brakiem wykonalności decyzji, a
• wniesieniem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, co z urzędu nie wstrzymuje wykonania decyzji i wiąże się w niektórych sytuacjach z koniecznością wniesienia wpisu sądowego obliczanego od wartości np. nakazanego do zwrotu dofinansowania. Oczywiście, możliwe jest złożenie wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji do organu i do Sądu, ale jego uwzględnienie uwarunkowane jest spełnieniem dodatkowych wymogów, a na pewno nie nastąpi automatycznie.

Planowane zmiany w tym zakresie, w istotny sposób pogarszają sytuację pracodawców uzyskujących dofinansowanie do wynagrodzeń, pozbawiają ich bowiem możliwości rozpatrzenia sprawy przez wyspecjalizowany organ administracji publicznej i znacznie przyśpieszają moment zwrotu – nie wiadomo czy słusznie – zakwestionowanego dofinansowania. Trudno stwierdzić, czy przedstawiany w uzasadnieniu projektu nowelizacji, argument o „znacznym skróceniu procesu postępowania administracyjnego”, znajdzie odbicie w rzeczywistości. Postępowanie administracyjne może i ulegnie skróceniu, ale pod znakiem zapytania stoi kwestia terminu uzyskania rozstrzygnięcia w ramach procedury sądowoadministracyjnej. Przypomnieć należy, że sprawy te będzie rozpatrywał tylko jeden sąd – WSA w Warszawie.

Jak to będzie wyglądało w praktyce, przekonamy się wkrótce.

PS. Nowelizacja ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Przepisy dotychczasowe będą miały zastosowanie do decyzji wydanych przed dniem wejścia w życie nowelizacji.

Pozdrawiam

Anna Pałecka-Błaszczyk